Diyet & Beslenme

BÖBREK YETMEZLİĞİNDE POTASYUM (K+) ÖNEMİ

Potasyum kas ve kalp çalışmasında görevli en önemli mineraldir.Kronik Böbrek yetmezliği hastalarında kanda potasyum değerinin çok fazla yükselmesi çok tehlikeli ve hayatı tehdit eden bir durumdur. Potasyumun aşırı yükselmesi tüm kaslarda kasılmayı engelleyeceğinden; hastalarda el ayak tutmaması gibi şikayetler oluşur ve Kalp de bir çizgili kas olduğundan ani kalp durması ve ölüm gibi acil olaylar gelişebilir.

Potasyum kısıtlaması yapabilmek için potasyumdan zengin besinler (özellikle meyveler) diyetten çıkarılmalıdır. Bunun dışında potasyum içeriğini azaltabilmek için yeşil sebzeler küçük parçalar halinde doğrayıp pişirmek ve ilk iki haşlama suyunu atmak gerekir. Kavurma, kızartma basınçlı tencerede(düdüklü tencere) ve mikrodalga pişirme yöntemi kullanılmamalıdır.

Potasyumdan yüksek yiyecekleri şöyle sıralayabiliriz

• Muz, kayısı, kavun, kivi, kurutulmuş meyveler (kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir, kuru erik)

• Kuru baklagiller (kuru fasulye, nohut, mercimek)

• Asma yaprağı, ıspanak, pazı, yer elması, mantar, patates, pancar ,maydanoz, tere

• Kahve, meyve suları, domates suyu, ketçap ,hazır çorbalar, soslar

• Tahin – pekmez

• Sakatatlar (beyin,karaciğer,akciğer,dalak,işkembe vb)

BÖBREK YETMEZLİĞİNDE FOSFOR (P) ÖNEMİ

Fosfor, insan vücudunda bulunan önemli minerallerden biridir. Fosfor kemik ve dişlerin yapısında bolca bulunur. Hücre ve dokuların onarılmasında ve büyümesinde  rol oynar.

Böbreklerde fonksiyon kaybı gerçekleştikçe serum fosfor düzeyi yükselmeye başlar.Sadece diyetteki proteini azaltarak kandaki Fosfor seviyesini  kontrol etmek zordur. Vücutta toplam 1000 gram fosfor vardır. Bunun %85 kemikte depolanmıştır. %14-15 yumuşak dokularda, özellikle  kaslarda bulunur; ancak %1 hücre dışı sıvıdadır.

Böbrek yetmezliğinde  böbrekten fosfor atımı azaldığı için, kan fosfor seviyesi yükselir.Bu durum üzerine kandaki iyonize kalsiyum miktarı düşmeye başlar. Vücut kan Kalsiyum değerini dengeleyebilmek için kemik yıkımı gerçekleştirerek yeni denge durumunu oluşturur. Ancak bu kısır döngü, fosfor değeri hedeflenen seviyede tutulamazsa (diyet ve fosfor bağlayıcı ilaçlar kullanılarak) sürekli olarak devam eder. Bunun sonucunda; kaşıntı, kırmızı göz, kemiklerde kolay kırılma, kemik ağrısı, damarlarda kalsifikasyon ve damar tıkanıklığı (kalp damar hastalıkları) gibi olaylar gelişebilir.

Fosfor özellikle protein içeren besinlerde fazla miktarda bulunmaktadır.

Fosfor kontrolünü etkileyen faktörler;

• Diyet ve hasta uyumu
• Fosfor bağlayıcılar
• Diyaliz yeterliliği

FOSFORDAN ZENGİN BESİNLER NELERDİR;

DİYETİSYEN

DENİZ PİRÇEK